Sondy lambda: łatwe w wymianie elementy mające ogromny wpływ na osiągi motocykla

NGK SPARK PLUG, wiodący na świecie specjalista w zakresie zapłonu i czujników dla motoryzacji, jest największym globalnym dostawcą sond lambda na pierwszy montaż oraz na niezależny rynek wtórny. Pod marką NTK Vehicle Electronics pasjonaci motocykli mogą znaleźć prawie 70 referencji, które zostały skonstruowane specjalnie pod kątem specyficznych wymagań różnych modeli motocykli. W artykule przyglądamy się bliżej tym bardzo ważnym i jednocześnie łatwym w wymianie elementom, które ogromnie przyczyniają się do ekologicznej i zarazem sprawnej jazdy motocyklem.

Czym są sondy lambda?

Znana również pod nazwą “czujnika lambda” lub “czujnika O₂”, sonda lambda poprzez stały pomiar współczynnika proporcji paliwa do powietrza zapewnia idealne warunki pracy katalizatora. W przypadku silnika spalinowego optymalna mieszanka powietrzno-paliwowa wynosi 14,7 do 1, czyli 14,7 części powietrza do 1 części paliwa. Ten specyficzny współczynnik proporcji paliwa do powietrza nazywany jest „lambda”. Niemniej jednak współczynnik ten nie ustawia się automatycznie, dlatego tak dużą rolę odgrywają sondy lambda.

Zlokalizowana w układzie wydechowym motocykla (zazwyczaj przed lub przed i za katalizatorem) sonda lambda dokonuje pomiaru procentowej zawartości tlenu w układzie wydechowym, czyli w spalinach, a następnie przekazuje odpowiednią informację do komputera sterującego pracą silnika (ECU). Bardzo często katalizator nie może pracować skutecznie, ponieważ mieszanka powietrzno-paliwowa jest za bogata lub zbyt uboga. Jeżeli mieszanka jest za bogata, w spalinach nie ma wystarczającej ilości tlenu. I odwrotnie, jeżeli mieszanka jest zbyt uboga, w spalinach jest za dużo tlenu. W obydwu przypadkach katalizator nie może pracować skutecznie. Aby temu przeciwdziałać, sonda lambda przekazuje zmierzone wartości do sterownika silnika, a ten reguluje skład mieszanki powietrzno-paliwowej, starając się zawsze możliwie jak najbardziej zbliżyć do współczynnika 14,7. Dzięki temu spalanie jest bardziej efektywne, co jest nie tylko korzystne dla środowiska ze względu na niższą emisję, ale również pozwala zaoszczędzić paliwo oraz powoduje mniejsze obciążenie i zużycie silnika.

Przyczyny usterek

Jest wiele przyczyn uszkodzenia sondy lambda lub pogorszenia sprawności jej działania. Wraz z czasem sonda lambda zużywa się i musi zostać wymieniona. Jest to normalne zjawisko. Jednakże istnieje kilka łatwych do wyeliminowania czynników, które wymuszają nieplanowaną i przyspieszoną wymianę sondy lambda. Bardzo często sonda lambda ulega uszkodzeniu, gdy wchodzi w kontakt z następującymi substancjami:

• Dodatki paliwowe: sondy lambda mogą zostać zniszczone przez dodatki zawarte w paliwie lub dodawane przez użytkownika motocykla. Dlatego zaleca się unikanie stosowania dodatków paliwowych lub paliwa zawierającego dodatki.
• Silikon: Silikon zamyka porowatą powierzchnię ceramiczną sondy. Uniemożliwia to przesyłanie jonów, a w konsekwencji nie jest generowane napięcie. Częstymi źródłami zanieczyszczenia silikonem są preparaty penetrujące i smar silnikowy. Bezpiecznym sposobem uniknięcia takiego zanieczyszczenia jest stosowanie produktów bez silikonu, takich jak smar do sond lambda. Co więcej, wszystkie sondy lambda NTK Vehicle Electronics oferowane są w szczelnych plastikowych woreczkach, zapobiegających zanieczyszczeniu silikonem.

• Nagar: nagar może gromadzić się na osłonie sondy oraz na samym czujniku. Powoduje to spowolnienie reakcji sondy lambda, a w końcu jej uszkodzenie. Należy koniecznie sprawdzić przyczynę powstawania zanieczyszczenia nagarem, w innym przypadku nowa sonda lambda szybko będzie borykała się z tym samym problemem.

Łatwa wymiana

Bez względu na to, czy przyczyną jest zanieczyszczenie lub po prostu zużycie eksploatacyjne, montaż nowej sondy lambda jest dla posiadacza motocykla często konieczną czynnością obsługową. Chociaż sonda lambda odgrywa bardzo ważną rolę, jest wymiana jest łatwą operacją. Poza przypadkami zapieczonego gwintu, kiedy konieczna może być pomoc specjalisty, wymiana sondy lambda jest zazwyczaj operacją, którą właściciel motocykla może wykonać samodzielnie.

Objawami konieczności wymiany sondy lambda w motocyklu mogą być świecąca się kontrolka silnika, zwiększone zużycie paliwa, wypadanie zapłonu lub nierównomierna praca silnika na wolnych obrotach. W przypadku zapalonej motocyklistki Valerie Hoppe, Specjalistki ds. Komunikacji Marki Aftermarket firmy NGK SPARK PLUG EUROPE GmbH, która sama wymieniła sondę lambda bez pomocy fachowców, usterka objawiła się kodem błędu wskazującym właśnie na sondę lambda.

“Cena wymiany przez fachowca oraz względnie duża odległość do zaufanego warsztatu były głównymi przyczynami, dlaczego zdecydowałam się zrobić to samodzielnie” - mówi. Chociaż nie jest mechanikiem hobbystą, konieczność samodzielnej wymiany nie zniechęciła Valerie. „Majstrowałam przy mojej 125-ce już w wieku 16 lat, dlatego miałam pewność, że poradzę sobie i tym razem” - dodaje.

“Wymiana jest szybka i prosta. Wystarczy zdemontować wtyczkę, wykręcić starą sondę, wkręcić nową sondę, założyć wtyczkę i gotowe. Nowa sonda lambda znowu w pełni działa poprawnie” - mówi z dumą. Mając na uwadze korzyści dla emisji oraz sprawnej pracy silnika, a także łatwość wymiany, sonda lambda odgrywa ogromną rolę w swobodnej jeździe.